Prema kalendaru obrazovno-vaspitnog rada za srednje škole za školsku 2023/24. godinu, a povodom Dana državnosti Republike Srbije, neradni i nenastavni dani su četvrtak 15.2. i petak 16.2.2024. godine.

Prvi radni dan za učenike i zaposlene je ponedeljak, 19.2.2024. godine.

Na današnji dan, 15. februara 1804. godine u Orašcu je podignut Prvi srpski ustanak, a istog dana 31. godinu kasnije, 1835. – na Sretenjskoj skupštini donet je prvi Ustav Srbije, jedan od najmodernijih i najliberalnijih ustava tog vremena, kojim je Srbija prva na Balkanu ukinula feudalizam.

Od tada, Srbija je menjala državna uređenja, zvanične nazive, bila samostalna, ali i deo jedne velike monarhije, pa federativne republike, dok se praznik u jednom istorijskom periodu nije obeležavao, ali je 15. februar bio i ostao jedan najvažnijih datuma u istoriji Srba – kao datum rođenja moderne srpske države.

Dan državnosti, zapravo se, obeležava u spomen na početak Srpske revolucije, termin koji je prvi upotrebio nemački istoričar Leopold fon Ranke u knjizi „Die Serbische Revolution“.

Odnosi se upravo na period od 1804. do 1835. godine, koji obuhvata više istorijski važnih događaja – Prvi srpski ustanak pod vođstvom Karađorđa, od 1804. do 1813. godine, Hadži Prodanovu bunu iz 1814. godine, Drugi srpski ustanak koji je 1815. godine vodio knez Miloš Obrenović i period njegove vladavine do donošenja Sretenjskog ustava 1835. godine.

Svi ovi događaji, doveli su do oslobođenja Srbije od turske vlasti, modernizacije i preporoda u srpskom društvu, koji je doneo Sretenjski ustav Dimitrija Davidovića, koji je, iako načinjen po ugledu na najliberalnije tekovine slavne Francuske revolucije, ukinut posle svega 55 dana, zbog protivljenja tri moćne carevine tog vremena – Austro-Ugarske, Ruske i Turske.

Dan državnosti Srbije se slavio do nastanka Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, nakon čega je ukinut, a kao državni praznik u Srbiji obnovljen je 10. jula 2001. i slavi se od 15. februara 2002. godine.

Dan državnosti Republike Srbije U novijoj istoriji naše države i srpskog naroda nema značajnijeg datuma od 15. februara – Dana državnosti Republike Srbije. Ovaj praznik ima dvojak karakter – slobodarski i oslobodilački. Slobodarski je bio potreba našeg naroda da ima sopstvenu vlast u rukama i da samostalno odlučuje o svojoj sudbini, a oslobodilački da ne trpi tuđinsku vlast i jaram. Na ovaj dan 1804. godine udareni su temelji državnosti Srbije. Nju su stvorili naši daleki preci u krvavoj borbi, najpre za goli biološki opstanak, a kasnije za najslobodniju državu i svetionik slobode, koja se ekonomski snažno razvijala i imala najveću stopu useljavanja na svetu, odmah iza Amerike. Taj početak borbe, a treba pomenuti da su Srbi prvi narod koje se pobunio protiv Turaka i jedini narod koji je do svoje slobode došao samostalno, bez pomoći velikih sila, bio je početak borbe za oslobođenje i ujedinjenje srpskog naroda. Tada su naši preci prestali da se boje Turskog carstva, a ova borba ih je pretvorila iz statusa potlačene raje u slobodne građane. Istog dana 1835. godine Srbija, koja je i dalje bila u vazalnom odnosu prema Osmanskom cvarstvu, dobija jedan od najliberalnijih Ustava svog doba – Sretenjski ustav. Srbija je druga u Evropi ukinula feudalizam, a takođe je bila jedna od prvih zemalja na svetu koja je zabranila robovlasništvo. Svojim Sretenjskim ustavom, Srbija je ustavno-pravnom odredbom odredila da svaki rob koji stupi na srpsku zemlju ima se smatrati slobodnim čovekom. To je vreme dok u Americi robovska snaga izgrađuje najveću svetsku ekonomiju, dok sve evropske zemlje imaju roblje i trguju afričkim robovima na Atlantiku. Srbija, koja je u 19. veku bila bastion narodne, seljačke demokratije, gde su svi građani bili istog materijalnog statusa sa malim seoskim posedom podjednake veličine, vremenom se izvotoperila i u našem društvu je došlo do ogromne polarizacije – na siromašnu većinu i bogatu manjinu. U Sretenjskom ustavu jasno su bile proklamovane lične slobode i prava pojedinca, kao i podela vlasti na sudsku, izvršnu i zakonodavnu, koja je nezavisna jedna od druge. Mi Srbi bi trebalo kao narod sa ponosom da se sećamo Sretenja, borbe naših predaka za oslobođenje i demokratičnost 19-ovekovnog našeg društva. Treba da znamo, kad nam svetski moćnici spočitavaju „nedostatak demoktarske tradicije“ i sl, da kao narod bezmalo 2 veka poznajemo i živimo u demokratskom društvu, u društvu narodnog suvereniteta. Treba da se vratimo slobodarskoj tradiciji naših predaka, više da volimo i poštujemo Otadžbinu za koju su oni prolili hektolitre krvi, da po uzoru na njih poštujemo institucije, branimo slobodu i demokratiju za koju su se oni borili. Pošto smo mi narod koji skupo plaća cenu svog postojanja, a veoma brzo tu cenu zaboravljamo, treba da učimo iz sopstvenog iskustva, da se okrenemo sami sebi, ne tražeći uzore ni na zapadu ni na istoku. Kao što je davne 1910. godine Jovan Skerlić napisao: „Narod u Srbiji, u slobodi vaspitavan za slobodu, politički sazreo i bez tutora, upravlja sam sobom i podigao je državu ni dinastičku ni stalešku, no isključivo svoju, samo narodnu i nacionalnu“. Ove reči su ključne i obavezuju nas da se prema Otadžbini ophodimo kao prema nekoj staroj porodičnoj kući koja je naša, ali nije samo naša jer smo je nasledili od predaka i moramo je očuvanu (ako je moguće i renoviranu) predati svojoj deci.